بررسی اثر میزان توسعه یافتگی کشورها بر رویت پذیری مقالات هم تالیفی علمی

هدف این پژوهش بررسی تاثیر توسعه یافتگی کشورها بر میزان رویت پذیری مقالات هم تالیفی علمی با استفاده از روش علم سنجی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل مقالات هم تالیفی حوزه علوم نمایه شده در پایگاه isi، در سالهای 2005 و 2006، به همراه استنادهای این مقالات در طول سال های 2005 تا 2010 می باشد. برای دسترسی به اهداف این پژوهش ابتدا به صورت تصادفی بر اساس لیست سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (organisation for economic co-operation and development=oecd) حجم نمونه ای به تعداد 20 کشور شامل 10 کشور توسعه یافته و 10 کشور در حال توسعه انتخاب شدند. فهرست مقالات حوزه علوم در این کشورها به صورت سالانه طی سال های 2005 و 2006، از وبگاه علوم (wos) تهیه و مقالات هم تالیفی جدا گردید. آنگاه با استفاده از جدول مورگان از مجموعه مقالات هم تالیفی نمونه گیری به عمل آمد. میزان رویت پذیری تمامی مقالات نمونه گیری شده در دو سال پایه در طی یک دوره 6 ساله 2005 تا 2010 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد متوسط استناد به مقالات مشترک کشورهای درحال توسعه با کشورهای توسعه یافته 29/11، و متوسط استناد به مقالات هم تالیفی غیرمشترک کشورهای درحال توسعه با کشورهای توسعه یافته 18/5 است. همچنین بین تعداد کشورهای همکاری کننده در مقالات حاصل از همکاری علمی و میزان استناد به آن ها رابطه مثبت وجود داشته و ضریب همبستگی بین این دو متغیر 538/0+ می باشد. در بررسی تفاوت معنی داری بین الگوهای همکاری علمی در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، مشاهده شد که میزان همکاری علمی منطقه ای یا قاره ای در کشورهای توسعه یافته حدود سه برابر کشورهای درحال توسعه و میزان همکاری علمی درون قطبی در کشورهای توسعه یافته حدود یازده برابر کشورهای درحال توسعه است که نشان از تمایل بالای محققان برای همکاری علمی با همکاران خود در کشورهای توسعه یافته را دارد؛ اما بین میزان همکاری های ملی و فرامنطقه ای در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه تفاوت چندانی وجود ندارد. الگوهای همکاری علمی (ملی یا بین المللی) بر میزان استناد به مقالات تاثیر متفاوتی دارد. میزان استناد به مقالات هم تالیفی بین المللی حدود 5/1 برابر میزان استناد به مقالات هم تالیفی ملی است. در مجموع، اختلاف میزان استناد به همکاری های بین المللی با میزان استناد به همکاری های ملی در کشورهای توسعه یافته (حدود 56/7) بیشتر از کشور های درحال توسعه (حدود 97/5) است. بین میزان رویت پذیری مقالات هم تالیفی در کشورهای توسعه یافته و کشورهای درحال توسعه تفاوت معنی داری وجود دارد. میانگین استناد به مقالات هم تالیفی کشورهای توسعه یافته حدود دو برابر کشورهای درحال توسعه است. نتایج حاصله نشان می دهد همکاری های بین المللی بویژه همکاری با کشورهای توسعه یافته باعث افزایش حدود 5/1 برابری میزان استناد به مقالات علمی کشورهای درحال توسعه می شود و کشورهای درحال توسعه برای افزایش رویت پذیری مقالات خود بهتر است همکاری های خود با کشورهای توسعه یافته را گسترش دهند.